مقدمه :
آیین نامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته مصوب 1367 ، پس از اجرای یک دوره 5 ساله و مشاهده کاستی های و همچنین تطبیق با سیاست های آموزش عالی در سطح تحصیلات تکمیلی ، نیاز به اصلاحات و تغییراتی داشت که باید در آن به عمل می آمد .
این تغییرات براساس نظرات رسده از دانشگاهها ، اعضای هیأت علمی مسؤولان اجرایی و پیشنهادهای معاونین آموزشی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی در ( گردهمائیهای اداری ) ، توسط کمیسیون تدوین آیین نامه ها ، جمع آوری و به صورت پیوست تنظیم ، تدوین و جهت تصویب نهایی به شورای برنامه ریزی پیشنهاد شد .
شورای عالی برنامه ریزی طی جلسات 285 تا 291 خود این پیشنهادها را بررسی و با اصلاحاتی آنرا تصویب کرد .
این آیین نامه جایگزین آیین نامه قبلی می شود و از آغاز سال تحصیلی 74ـ1373 برای دانشجویان ورودی این سال و بعد از آن لازم الاجرا است و به موجب آن همه آیین نامه ها و بخشنامه های قبلی مغایر با آن ، برای مشمولان این آیین نامه لغو می گردد .
اینک توجه مجریان محترم را به نکات زیر جلب می نماید :
1. در این آیین نامه تنها به ذکر اصول اکتفا شده است ، آنجا که ساکت است تصمیم گیری بر عهده کمیته یا شورای تحصیلات تکمیلی مؤسسه ذی ربط است .
2. از شرایط آیین نامه نویسی ، روشنی و غیر قابل تفسیر بودن کلمات ، سادگی عبارات ، وسعت دامنه اجرا ، قابلیت درک و جامع بودن آن است . در اینجا کوشش شده اس که این نکات تا آنجا که ممکن است رعایت شود . مع هذا اگر ابهامی در اصول آن پدید آید ، رفع یا تفسیر آن بر عهده کمیسیون تدوین آیین نامه ها است .
3. زمان اجرای این آیین نامه ، از سال تحصیل 74ـ1373 و بعد از آن است ولی از آنجا که با آیین نامه های قبلی تفاوت اصولی ندارد ، قابلیت تطبیق و تسری به دانشجویان فعلی را نیز دارد . مع هذا تطبیق باید با نظر کمیته یا شورای تحصیلات تکمیلی مؤسسه صورت گیرد .
4. لازم است دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی دانشجویان را از آغاز تحصیل با مواد این آیین نامه آشنا سازد و به هنگام نامنویسی در نخستین نیمسال تحصیلی و ابتدای هر سال تحصیلی اهم مواد آن را در اختیار دانشجویان قرار دهند .
در پایان از کلیه اعضای محترم هیات علمی ، دست اندرکاران و مسؤولان اجرایی ، دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی انتظار دارد با توکل به خداوند متعال در تحقق اهداف مقدس انقلاب فرهنگی که در وصیت نامه الهی سیاسی حضرت امام رضوان الله تعالی علیه به آن تکیه شده است ، تلاش نمایند و در این راه از هر نوع کوششی دریغ ننمایند و انشاءالله موفق و مؤید به تاییدات الهی باشند .
آیین نامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته
فصل اول
کلیات
ماده 1 : تعریف
دوره کارشناسی ارشد ، یکی از دوره های آموزش عالی بالاتر از دوره کارشناسی است ، که پس از آن به اجرا در می آید و سرانجام به اعطا ، مدرک کارشناسی ارشد در رشته مربوطه منتهی می گردد .
تبصره :
در این آیین نامه ، به منظور اختصار ، به همه دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی ، پژوهشگاهها و مراکز تحقیقاتی مجاز ، که در مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری ( تحصیلات تکمیلی ) فعالیت دارند ، (( موسسه )) گفته می شود .
منظور از کمیته تحصیلات تکمیلی ، کمیته یا شورایی است که در این زمینه ، در سطح گروه با دانشکده تشکیل می شود .
ماده 2 : هدف
هدف از ایجاد دوره کارشناسی ارشد ، گسترش دانش و تربیت متخصصان و پژوهشگرانی است ، که با فراگیری آموزش های لازم و آشنایی با روش های پژوهش علمی ، مهارت لازم را برای آموزش ، پژوهش و خدمات پیدا می کنند.
فصل دوم
شرایط ورود
ماده 3 :
شرایط ورود به دوره به شرح زیر است :
1-3 : داشتن شرایط عمومی ورود به آموزش عالی
2-3 : داشتن گواهینامه پایان دوره کارشناسی یا بالاتر مورد تأیید وزارت فرهنگ و آموزش عالی و یا وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی در رشته های مورد قبول ( به تشخیص شورای عالی برنامه ریزی ).
3-3 : برخورداری از توانایی جسمی لازم و متناسب با رشته تحصیلی
4-3 : موفقیت در آزمون ورودی دوره .
تبصره :
مدرک معادل کارشناسی برای ورود به این دوره ها فاقد اعتبار است .
فصل سوم
واحد های درسی
ماده 4 :
تعداد کل واحد های درسی دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته با احتساب واحد پایان نامه ، برحسب رشته ، حداقل 28 و حداکثر 32 واحد است .
تبصره 1 :
چنانچه به تشخیص کمیته تحصیلات تکمیلی ، گذراندن تعدادی از واحدهای درسی دوره کارشناسی ، به عنوان دروس کمبود یا جبرانی ، برای دانشجو ، ضروری تشخیص داده شود ، وی مکلف است ، آن دروس را بر اساس برنامه مصوب ، اضافه بر واحد های درسی مقرر در دوره کارشناسی ارشد و مطابق این آیین نامه بگذراند .
تبصره 2 :
در انتخاب دروس ، اولویت با دروس جبرانی است ، تعیین تعداد و نوع درس و زمان آن انتخاب آنها در چهارچوب برنامه مصوب شورای عالی برنامه ریزی ، بر عهده کمیته تحصیلات تکمیلی مؤسسه ذی ربط می باشد .
تبصره 3 :
به ازای گذراندن هر 12 واحد درسی از دروس جبرانی ، یک نیمسال تحصیلی ، به طول مدت تحصیل دانشجو ، افزوده می شود .
ماده 5 :
تعداد واحد پایان نامه کارشناسی ارشد ، برای همه رشته ها بین 4 تا 10 واحد درسی ، مطابق برنامه مصوب شورای عالی برنامه ریزی است .
ماده 6 :
دانشجوی دوره کارشناسی ارشد مجاز است در هر نیمسال تحصیلی بین 8 تا 14 واحد درسی را انتخاب کند و در موارد استثنایی ، با صلاحدید کمیته تحصیلات تکمیلی ، این تعداد می تواند به 16 واحد افزایش یابد .
تبصره 1 :
در آخرین نیمسال تحصیلی ، نام نویسی دانشجو در کمتر از 8 واحد درسی بلامانع است.
تبصره 2 :
دانشجویانی که برخی از دروس دوره کارشناسی ارشد را در دوره کارشناسی گذرانده اند نمی توانند آن درس یا دروس را مجددا در دوره کارشناسی ارشد بگذرانند . این دانشجویان باید با گرفتن دیگر دروس انتخابی جمع واحدهای درسی خود را به حدنصاب مندرج در برنامه مصوب برسانند .
فصل چهارم
حضور و غیاب
ماده 7 :
حضور دانشجو در تمامی برنامه های درسی و دیگر فعالیت های آموزشی و پژوهشی دوره الزامی است . غیبت دانشجو در هر درس نباید از مجموع ساعات آن درس تجاوز کند ، در غیر این صورت نمره دانشجو در آن درس صفر محسوب می شود .
تبصره :
در ثورتی که غیبت دانشجو در یک درس ، پیش از حد مجاز بوده و از نظر مؤسسه ، موجه تشخیص داده شود ، آن درس از مجموعه دروس انتخابی دانشجو حذف می شود . در این صورت رعایت حد نصاب 8 واحد در آن نمیسال الزامی نیست . ولی آن نیمسال از نظر طول تحصیل برای دانشجو یک نیمسال کامل محسوب می شود .
ماده 8 :
غیبت غیر موجه در امتحان هر درس موجب گرفتن نمره صفر برای آن درس است .
تبصره :
درصورتی که غیبت دانشجو در امتحان ، از نظر مؤسسه ، موجه تشخیص داده شود . درس مزبور حذف می شود .
فصل پنجم
طول دوره ، مرخصی تحصیلی و انصراف از تحصیل
ماده 9 :
طول دوره مدتی است که دانشجو باید دروس تعیین شده در این دوره را با پایان نامه بر اساس مقررات مربوط به اتمام برساند .
طول دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته 2 سال است .
تبصره 1 :
کمیته تحصیلات تکمیلی می تواند ، در صورت لزوم و حسب مورد یک و حداکثر تا دو نمیسال تحصیلی به طول دوره دانشجو اضافه کند .
تبصره 2 :
چنانچه مؤسسه نتواند حداقل واحد های درسی را در یک نیمسال ارائه دهد ، به نسبت کسر واحد های ارائه شده ، به طول دوره دانشجو افزوده می شود . در هر صورت طول دوره تحصیلی نباید از سه سال تجاوز کند .
ماده 10 :
دانشجوی دوره کارشناسی ارشد می تواند حداکثر برای یک نیمسال تحصیلی ، با کسب موافقت دانشگاه ، از مرخصی تحصیلی استفاده کند .
تبصره 1:
مدت مرخصی تحصیلی جزو سنوات تحصیلی دانشجو محسوب می شود .
تبصره 2 :
درخواست مرخصی باید قبل از شروع نامنویسی در هر نیمسال تحصیلی به مؤسسه مربوط تسلیم و موافقت آن مؤسسه کسب گردد . موافقت مؤسسه با مرخصی تحصیلی دانشجو با توجه به وضعیت تحصیلی وی صورت می گیرد و منوط به این است که ادامه تحصیل دانشجو از آن به بعد با مشکل مواجه نشود .
تبصره 3 :
در صورتی که دانشجو بدون کسب موافقت مؤسسه حتی برای یک نیمسال ، ترک تحصیل نماید از ادامه تحصیل محروم می شود .
ماده 11 :
دانشجو می تواند به هر دلیل ، از تحصیل اعلام انصراف نماید . در این صورت باید درخواست خود را مبنی بر انصراف به موسسه تسلیم نماید . چنانچه دانشجو بعد از یک ماه درخواست خود را پس نگیرد ، آن مؤسسه نسبت به صدور گواهی انصراف اقدام می نماید .
تبصره :
دانشجوی انصرافی یا اخراجی موظف به تعهداتی که سپرده است عمل نماید ، به هر حال صدور هر گونه گواهینامه و تسلیم ریز نمرات و دریافت مجوز شرکت مجدد در آزمون ورودی منوط به تسویه حساب دانشجو ، با مؤسسه ذیربط است .
فصل ششم
ارزشیابی
ماده 12 :
حداقل نمره قبولی در هر درس اعم از دروس دوره و دروس جبرانی در دوره کارشناسی ارشد ، 12 است .
تبصره 1 :
اگر نمره دانشجو در یک درس انتخابی کمتر از 12 باشد ، می تواند با موافقت استاد راهنما به جای آن درس ، درس دیگری را انتخاب نماید .
تبصره 2 :
در مواردی که ارزشیابی دانشجو در یک درس موکول به فعالیت هایی باشد که با تشخیص استاد مربوط انجام آن در طول یک نیمسال تحصیلی ممکن نیست ، نمره دانشجو در آن درس ناتمام محسوب وی شود . در این صورت باید نمره دانشجو در این درس ، حداکثر تا پایان نیمسال تحصیل بعد ، توسط استاد ذیربط به نمره قطعی تبدیل و در کارنامه وی ثبت می شود .
ماده 13 :
میانگین نمرات دروس دانشجو ، در دوره کارشناسی ارشد ، در هر نیمسال تحصیلی نباید از 14 کمتر باشد . اگر میانگین نمرات دانشجو در دو نیمسال تحصیلی کمتر از 14 باشد ، آن دانشجو از ادامه تحصیل محروم می شود .
تبصره :
نمره دروس پیشنیاز یا جبرانی در کارنامه دانشجو ، جداگانه ثبت می شود اما در احتساب میانگین نمرات نیمسال تحصیلی و میانگین کل نمرات دانشجو منظور نمی شود .
ماده 14 :
میانگین کل نمرات دانشجو در پایان دوره نباید از 14 کمتر باشد ، در غیر این صورت فارغ التحصیلان دوره کارشناسی ارشد شناخته نمی شود .
تبصره 1 :
دانشجویی که پس از گذراندن کلیه واحد های درسی دوره ، میانگین کل نمرات او از 14 کمتر باشد ، در صورتی که حداکثر مدت مجاز تحصیل وی به پایان نرسیده باشد ، می تواند تا 16 واحد دروسی را که در آنها نمره کمتر از 14 گرفته است ، فقط در یک نیمسال تحصیلی تکرار کند و در صورت جبران کمبود میانگین کل ، فارغ التحصیل شود .
تبصره 2 :
به دانشجویی که نتواند میانگین کل نمرات خود را به حدنصاب 14 برساند ، در صورتی که میانگین نمرات او 12 یا بیشتر باشد ، با رعایت ماده 13 و به شرط گذراندن پایان نامه مدرک معادل کارشناسی ارشد رشته مربوط داده خواهد شد .
فصل هفتم
پایان نامه
ماده 15 :
تهیه پایان نامه آخرین بخش دوره کارشناسی ارشد است که طی آن دانشجو موظف است در یک زمینه مربوط به رشته تحصیلی خود ، زیر نظر استاد راهنما ، به تحقیق و تتبع بپردازد .
ماده 16 :
استاد راهنما با پیشنهاد دانشجو و موافقت استاد و تأیید کمیته تحصیلات تکمیلی ، از اعضای هیات علمی مؤسسه یا خارج از موسسه با حداقل مرتبه استادیاری تعیین می گردد .
تبصره 1 :
چنانچه استاد راهنما ، خارج از مؤسسه آموزش عالی انتخاب می شود به جای شرط استادیاری داشتن مدرک دکتری الزامی است .
تبصره 2 :
در رشته هایی که استادیار به تعداد کافی وجود ندارد ، استاد راهنما را می توان با تأیید کمیته تحصیلات تکمیلی از بین مربیان برجسته و دارای حداقل 10 سال سابقه کار مفید آموزشی و پژوهشی انتخاب کرد .
ماده 17 :
دانشجو موظف است پس از پایان نیمسال اول و قبل از شروع نیمسال سوم تحصیلی موضوع پایان نامه خود را با نظر استاد راهنما انتخاب نماید
موضوع پایان نامه پس از تائید کمیته تحصیلات تکمیلی قطعیت می یابد.
ماده 18:
استاد مشاور به پیشنهاد استاد راهما و پس از تائید کمیته تحصیلات تکمیلی از بین اعضا هیئت علمی و یا متخصصان و محققان مربوط انتخاب میشود.
ارزشیابی پایان نامه در جلسه دفاعیه توسط هیات داوران متشکل از استاد راهنما استاد مشاور و حداقل یک نفر نماینده کمیته تحصیلات تکمیلی و دو نفر از بین اعضای هیئت علمی یا متخصصان و محققان داخل و یا خارج از کشور صورت می گیرد.
ماده 20:
پایان نامه توسط هیات داوران در پنج درجه ارزشیابی شده و به هر درجه نمره ای تعلق می گیرد. و این نمره در میانگین کل نمرات دانشجو محاسبه می شود.
نمره از 18 تا 20 : عالی
نمره از 16 تا 18 : بسیار خوب
نمره از 14 تا 16 : خوب
نمره از 12 تا 14 : قابل قبول
نمره از 12 کمتر : غیر قابل قبول
ماده 21:
دنشجو پس از انتخااب پایان نامه تا زمانی که آنرا به پایان نرسانده است موظف است بر اساس تقویم دانشگاهی در نیمسال (های) بعد نیز برای آن ثبت نام نماید. در این حال نمره پایان نامه در آخرین نیمسال تحصیلی وارد کارنامه دانشجو می شود و در میانگین نمرات او منظور خواهد شد.
ماده 22:
در صورتی که پایان نامه از نظر هیات داوران غیر قابل قبول تشخیص اده شود دانشجو می تواند در مدتی که از حداکثر مدت مجاز تحصیل وی تجاوز نکند پایان نامه خود را کامل و یا در زمانی که هیات داوران تعیین می کنند از آن دفاع نماید.
تبصره :
در صورتی که دانشجو در مدت مجاز تحصیل موفق به گذراندن پایان نامه خود نشود می تواند معادل تعداد واحدهای پایان نامه درس یا دروسی را که کمیته تحصیلات تکمیلی تعیین می کند اخذ و حداکثر در یک نیمسال تحصیلی آن درس یا دروس را با موفقیت بگذراند. در این حال اگر میانگین کل نمرات دانشجو حداقل 14 باشد به وی مدرک معادل کارشناسی ارشد در رشته مربوطه داده خواهد شد. در غیر این صورت به وی مدرکی تعلق نمی گیرد.
فصل هشتم
سایر مقررات
ماده 23
انتقال و تغییر رشته در دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته ممنوع است.
ماده 24
در صورتی که ارائه برخی دروس در یک رشته و در یک طمان معین در موسسه مبداء ممکن نباشد دانشجو می تواند آن درس را ب موافقت استاد راهنما و تائید کمیته تحصیلات تکمیلی در یکی از موسسات آموزش عالی دیگر که مجری دوره است به صورت مهمان بگذراند. در این حال کسب موافقت موسسه مقصد هم ضروری است و تعداد واحدهای درسی دانشجوی میهمان در یک موسسه نباید از نصف واحدهای درسی دوره تجاوز نماید.
ماده 25
آئین نامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد در 8 فصل و 25 ماده و 23 تبصره در دویست و نود و یکمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی مورخ 25/10/1373 به تصویب رسید. این آئین نامه از ابتدای سال تحصیلی 74-1373 در همه دانشگاهها و پژوهشگاهها و موسسات آموزش عالی سراسر کشور لازم الاجراست . در از تاریخ ابلاغ آن آئین نامه قبلی و تمام مقررات و بخشنامه ها و دستورالعملهای مغایر با آن برای دانشجویان مشمول این آئین نامه لغو می گردد. دانشجویان ورودی سالهای قبل از سال تحصیلی 74-1373 نیز می توانند با موافقت شورای تحصیلات تکمیلی موسسه وضعیت خود را با آئین نامه جدید تطبیق داده و بر اساس ان فارغ التحصیل شوند.